Verslag Zomerdrink en spel ‘Art & My Career’

Donderdag 6 juli 2023 zetten we de vakantie in met een zomerdrink op de daktuin van Mino Art Space. We speelden het spel Art & My Career van Olivia Hernaïz, wat we voor de gelegenheid omdoopten tot Architecture & My Career. Hieronder lees je het verslag van de avond en een impressie van verhalen en ervaringen die de spelers met elkaar deelden.

Voorafgaand aan het spel blikten we terug op de eerste vier maanden van PAF en de inzichten die we al opdeden. Je leest deze inzichten hier.

Verslag: Erinn De Waele
Foto’s: Tatjana Huong Henderieckx

De Belgisch-Spaanse kunstenaar Olivia Hernaïz baseerde het spel Art & My Career op honderden getuigenissen van vrouwen in de kunstwereld. Tijdens het spelen verkenden we verschillende carrièremogelijkheden en hun bijkomende discriminerende obstakels, die voor vrouwen en minderheden in de architectuurwereld herkenbaar zijn.

Als speler word je uitgedaagd om in de schoenen te gaan staan van zeven personages, om zo hun carrièrepad en strijd beter te begrijpen. Het is dus zowel een gezelschapsspel, dat veel weg heeft van Levensweg en Monopoly, als een activistisch bewustmakend kunstwerk. Voorafgaand bepaal je wat je tijdens je carrière wil bereiken en hoeveel: geld, roem en gelukkig zijn. Dit verdien je tijdens het spel in de vorm van briefjes geld en salaris, roem (ster) en geluk (hartje). Wie het eerst hun ideale combinatie behaalt, wint. Maar er komt dus ook veel toeval bij kijken: je salaris kan snel dalen, hartjes zijn niet gemakkelijk te verdienen en roem komt en gaat.

Voor deze avond doopte PAF het spel om tot Architecture & My Career. We voegden enkele carrièrepaden toe: die van stagiair-architect, zaakvoerder van een architectenbureau en publieke opdrachtgever. Het spel vormt ook een satire op de sector. Zo kom je volgend vak tegen als stagiair: ‘Je stageplaats voldoet niet volgens de Orde. Je bent nu werkloos.’ Als zaakvoerder verdien je meer en heb je meer kans op roem, maar blijf je ook niet gespaard van seksisme: ‘De opdrachtgever richt zich enkel tot je mannelijke mede-zaakvoerder. Verlies volgende beurt.’ Als publieke opdrachtgever heb je vaak meer zekerheid en flexibiliteit, maar zijn er ook obstakels: ‘Je leidt grote projecten, maar de architecten krijgen alle lof. Verlies 6 sterren.’ Er werd veel gelachen met de herkenbaarheid van deze situaties.

Met behulp van het spel kregen de spelers de kans om de ervaringen op het spelbord te koppelen aan hun persoonlijke ervaringen. Zo werden er gesprekken gevoerd over onder andere ouderschap, werken op de universiteit en over de carrière als opdrachtgever.

De opleiding

Iemand komt op het vak terecht bij het volgen van University: “Your teacher thinks your work is too feminine. Lose next turn.”

“Ik heb dat wel al gehoord in de opleiding. Maar niet dat mijn werk te vrouwelijk was, maar het werd wel gelabeld als ‘feministisch’. Moest ik geen vrouw zijn, zouden mijn docenten dat niet gezegd hebben denk ik. En ze bedoelden het wel positief. Maar toch vond ik het vreemd, ook omdat ik het zelf niet feministisch noemde en mijn thesis voor mij niet per se feministisch was. Omdat ik kritisch nadenk als vrouw over de stad, is mijn werk feministisch?”

Werken op de universiteit

“Ik heb het gevoel dat de universiteit niet zo’n aangename omgeving is. Ik wou daar altijd in geraken maar nu niet meer. Ik ken iemand die daar al lang onderzoek doet, en die wil daar echt weg door slechte ervaringen. Dat vind ik wel frappant.”

“Ik geef les in de interieuropleiding en daar staan twee mannen aan het hoofd, maar die zijn zich daar wel van bewust. Die benoemden dat ook wel: ‘De universiteit is echt een oude mannenclub.’”

“Ja, de Orde van Architecten ook hè.”

“Zoals veel instituten inderdaad. Maar ze zijn precies wel klaar voor verandering.”

…

“Ja, bijvoorbeeld ik maak ook vaak deel uit van jury’s op de universiteit en je wordt daar dus niet voor betaald. Je doet al een onderbetaalde job als architect, je wordt dan gevraagd vanwege je expertise en dan word je daar niet voor betaald. Dat werkt elkaar in de hand en dat zit zo in de kleine dingen. Beseffen ze dat zelf eigenlijk?”

Ouderschap

“Oké, maar is het probleem van moederschap niet ook een structureel probleem in de samenleving, en niet alleen in de architectuursector?”

“De generatie waar ik uit kom, daar zijn er een hoop vriendinnen en collega’s van mij die bewust geen kinderen wilden bijvoorbeeld, omdat ze dachten: ik ben te ambitieus. Ze wilden gewoon graag hun job goed doen, dat noemen ze dan ‘te ambitieus’.”

“Maar het is ook nooit goed. Als je zegt ‘ik wil kinderen’, dan ben je niet ambitieus genoeg. Als je geen kinderen wil, dan word je gezien als ‘carrièrevrouw’.”

“Ik heb daar wel lang mee in de knoop gelegen, als vrouw dan. Als in: moet ik dan één van de twee kiezen? Zo voelde dat toen wel. Ik heb altijd gewerkt als moeder, en soms voelde dat alsof ik mijn kinderen te kort deed.” 

Het aanzien van publieke opdrachtgevers

Iemand gaat naar het vak binnen de carrière als publieke opdrachtgever: “Je leidt grote projecten, maar de architecten krijgen alle lof. Verlies zes roem.”

“Dat vind ik dus niet eerlijk hè. Waarom wordt er meer waarde gehecht aan de architect dan aan de projectleider? Je toewijding als projectleider is hetzelfde als die van een architect. Je hebt ook gevochten voor dat project.” 

“Dat is omdat de buitenwereld dat zo ziet.”

“Ik vind ook, uw verantwoordelijkheid als architect, zeker tijdens de bouw, dat mag je niet onderschatten.”

“Ik vind ook wel niet dat alle roem enkel naar de architect moet gaan.”

“Ja toch, veel mensen die een carrièreswitch maken van architect naar opdrachtgever, ontwikkelaar of projectleider, hebben het gevoel dat ze minder lof krijgen of dat het er voor de buitenwereld minder toe doet wat ze doen.”

“Er zijn bijvoorbeeld veel mensen als projectleider die het verschil hebben gemaakt. Zoals Agnieszka Zajacdie, projectleider van Sogent, die heeft meegewerkt aan de school de Melopee.”

“Maar bijvoorbeeld, ik weet niet wie zij is. En ik weet wel wie de architect is van de Melopee, Xaveer de Geyter. Want zijn naam is vaak de eerste die wordt genoemd als het over dit project gaat.”

Iemand komt op het vakje ‘Na je uren teken je de verbouwing van het huis van je neef. Je krijgt $1000.’ “Maar de kans is wel groot dat je hartjes verliest!” grapt iemand anders. 

Voor sommigen zijn de spelscenario’s nog niet schrijnend genoeg. “De situaties die ik als zaakvoerder meemaak in het echt, zijn vaak nog veel erger hoor,” lacht een van de aanwezigen, “wacht maar tot de aannemer belt met een groot probleem.” Een andere speler lacht, dat is herkenbaar. 

Dan komt er iemand op het vakje ‘Je gaat naar een PAF event. Trek twee netwerk-mogelijkheden.’ Dat kunnen de spelers alvast met plezier beamen. Er zijn weer veel nieuwe contacten gelegd, ervaringen gedeeld en inzichten ontstaan.