9. Problematiseren vs. oplossen

“This book has not been written to provide architects with a do-it-your-self feminist architecture kit. We are not prescribing the solution; we are describing a problem, so as to help women understand their own relationship to the built environment and to help architects understand how the environment is a problem for women.” 46

Dit schrijft Matrix [32] in de inleiding van hun boek. De vraag viel ook vaak bij PAF: “Gaan jullie met concrete actiepunten komen?”

Er is een hang naar hapklare oplossingen en checklists op het gebied van gender en diversiteit. Aan die vraag voldoen houdt een groot risico in: je smoort het gesprek over deze thema’s in de kiem en je laat de ontvanger van zo’n checklist niet zélf nadenken.

Tijdens de boekenclub werd de vergelijking getrokken met checklists die moeten garanderen dat gebouwen ‘toegankelijk’ of ‘duurzaam’ zijn. Ze voegen een laag aan complexiteit (en dus werklast) toe aan het ontwerpproces, zonder het probleem bij de hoorns te vatten: hoe zijn deze fundamentele gebreken het ontwerp binnengeslopen en begrijpt iedereen ze wel hetzelfde?

Van sommige problemen lijken we aan de essentie voorbij te gaan wanneer we ze reduceren tot vinkjes in het ontwerpproces. 47

“[Design] guides describe how to make standing at the sink better for the housewife, rather than ask why is she standing at the sink.” 48

Zoals Matrix expliciet beschrijft, hebben architecten de neiging om de bestaande sociale orde te bevestigen. De ‘oplossing’ kunnen we soms in eerste instantie beter zoeken in het problematiseren en het bevragen van de status quo. Dat is niet eenvoudig, want de architect wordt opgeleid als probleemoplosser, terwijl die eerder een rol als kritisch bevrager van de sociale en politieke context zou moeten opnemen.